خلقت شگفت انگیزی به اسم مسیر عصبی

خلقت شگفت انگیزی به اسم مسیر عصبی

مسیر عصبی قسمت اول

زندگی ما در خواب و بیداری از کنش سریع و بی وقفه میلیاردها سلول آن پدید می آید. فهم بهتر مغز سبب می شود بهتر دریابیم چگونه می توانیم در زندگی خود موفق تر باشیم و اینکه چگونه مبارزه و چگونه تحصیل کنیم و چگونه به طراحی جسم خود در سده های آینده بپردازیم.

در مدارهای کوچک میکروسکوپی مغز،‌ داستان آینده گونه انسان حک شده است.

با توجه به اهمیت مغز در زندگی انسان همیشه در حیرت بودم از اینکه چرا در جامعه کمتر از آن صحبت به میان می آید و چرا آن طور باید و شاید از آن استفاده نمی کنیم. به همین دلیل تصمیم گرفتم به طور جدی به این موضوع بپردازم. چون ما به اندازه ای در دام واقعیت اسیریم که حتی از اسارت خود بی خبریم.

در ابتدا این گونه به نظر می رسد که موضوعی برای صحبت کردن در این زمینه وجود ندارد و اینکه در دنیای خارج و دور از دسترس است یا اینکه حافظه ما شبیه یک دوربین ویدئویی است و دلایل واقعی عقاید خود را می دانیم برای ما جز نکات بدیهی است.

حالا آماده باشید می خواهیم به میدان کهن درون خود قدم بگذاریم و در فضای بی نهایت متراکم میلیاردها سلول معزی و تریلیون ها سلول ارتباطی میان آن ها غوطه ور شویم.

امیدوارم بتوانیم با دقت به درون خود بنگریم و در آن چیزی را که در گذشته نمی دیدید بیابید.

تمام کارهایی که در زندگی انجام می دهیم،‌ از یک گفتگوی ساده گرفته تا فعالیت های پیشرفته، ‌در مقیاس گسترده بیانگر ویژگی های مغز ما هستند.

مغز ما مدام در تناسب با موقعیتی که در آن هستیم تغییر می کند و مدارهای الکتریکی آن به طور پیوسته در حال شکل گیری هستند و چون تجربه های زندگی هر فرد بی همتا هستند پس الگوی موجود در شبکه های عصبی نیز بسیار متنوع اند.

این الگوها مدام زندگی ما را متحول می کنند و بنابراین هویت ما نیز موضوعی دستخوش حرکت و تغییر مداوم است و این داستان پایانی ندارد.

خاستگاه همه افکار و رویاهای ما ،‌ خاطرات و تجربه های ما این ماده عصبی شگفت آور است.

اینکه ما کیستیم وابسته به الگوهای شلیک الکتروشیمایی پیچیده آن است.

مغز در هنگام تولد ناقص است

انسان ها در بدو تولد بسیار ناتوان هستند تا یکسال نمی توانند راه بروند، تا مدتی نمی توانند صحبت کنند و…

چرا که مغز انسان در بدو تولد تا حدو زیادی ناقص است. در مغز انسان به جای آنکه همه چیز از قبل برنامه ریزی شده باشد این امکان وجود دارد که بر اساس تجربه های زندگی شکل گیرد. این حالت رشد مغز « مداربندی تدریجی و زنده » نام دارد.

در هنگام تولد نورون های مغز کودک پراکنده و بدون ارتباط هستند و در دو سال نخست زندگی با دریافت داده های حسی با سرعت زیاد با هم مربوط می شوند. تقریباً در هر ثانیه دو میلیون ارتباط جدید یا سیناپس بین سلول های مغز کودک به وجود می آید.

در مغز نوزاد نورون ها با هم ارتباط نسبتا کمی دارند. در دو سه سال اول زندگی نورون ها دارای شاخه های فراوانی می شوند و از طریق آن ها با هم ارتباط پیدا می کنند.

و زمانی که سیناپسی در مداری نقش فعال ایفا کند تقویت می شود. برعکس سیناپسی که مفید نباشد ضعیف شده و سرانجام حذف می شود. سپس ارتباط های اضافی حذف می شوند و ارتباط های معدودتر اما قوی تر تا بزرگ سالی باقی می مانند. درست مانند مسیرهایی که به دلیل حرکت عابران در جنگل ایجاد می شوند وقتی از یک مسیر تا مدت ها استفاده نشود آن مسیر محو می شود.

در کودکی ارتباط بین سلول های عصبی مغز متناسب با نیازهای محیط رشد، سازمان می یابد. محیط پرورشی مناسب نقش مهمی در رشد مغز دارد. و انسان ها نسبت به شرایط موجود در محیط اطراف خود بسیار حساس هستند، زیرا هویت انسان به دلیل استفاده از مغز به مکانی که در آن به سر می برد وابستگی بسیار دارد.

مسیر عصبی چیست و چطور ساخته می شود؟

در مغز ما حدود ۱۰۰ میلیارد سلول یا نورون عصبی وجود دارد که از طریق این نورون ها پیام ها به تمام نقاط بدن منتقل می شود. و به طور کلی ما دو نوع نورون یا سلول عصبی داریم.

نورون های حسی ( دندریت ) و نورون های حرکتی ( آکسون ).

زمانی که مغز پیام عصبی را به سیستم عصبی ما ارسال می کند این پیام از طریق آکسون ها به سلول عصبی بعدی منتقل می شود. سپس آن سلول عصبی از طریق دندریت هایش آن پیام را دریافت می کند. و بعد اگر نیاز بود پیام دوباره از طریق آکسون همین نورون به دندریت نورون بعدی منتقل می شود.

به این ترتیب به مسیری که پیام عصبی از یک نورون تا نورون دیگر را طی می کند مسیر عصبی گفته می شود. به این ترتیب مسیر عصبی شروع به ساخته شدن می کند.

و تنها زمانی ما می توانیم کاری را انجام بدهیم که مسیر عصبی آن در مغز ما ساخته شده باشد. از ساده ترین کارها مثل مسواک زدن  تا پیچیده ترین کارها مثل رانندگی کردن.

به یک معنی،‌ تبدیل شدن ما به شخصی که اینک هستیم به دلیل مسیرهای عصبی است که از کودکی تا الان در وجود ما شکل گرفته است. ما نه به دلیل رشد برخی از جنبه های مغز خود،‌ بلکه به دلیل ایجاد و حذف برخی از مسیر های عصبی به هویت خود دست می یابیم.

به همین دلیل باید مسیرهای عصبی ساخته شده در ذهن خود را جدی بگیرید و اگر خواهان تغییر یا تحولی در زندگی خود هستید باید مسیرهای عصبی جدیدی بسازید. چون هویت و شخصیتی که در حال حاضر دارید به دلیل وجود همین مسیرهای عصبی و الگوهای ذهنی و رفتاری است که در ذهن شما شکل گرفته است.